αλπική πανίδα

Πολλά είδη χαρακτηριστικών ζώων της αλπικής περιοχής μοιάζουν με τα ζώα των αρκτικών περιοχών, και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που να μπορεί να θεωρηθεί πως έχουν κοινή προέλευση. Κατά τη φάση της μέγιστης επέκτασης των παγετώνων της τεταρτογενούς, τα ζώα της περιοχής του Βόρειου Πόλου και γύρω από αυτήν μετακινήθηκαν στα νότια, ενώ τα ζώα από τις ζώνες των πάγων των Άλπεων προχώρησαν στα βόρεια κι έτσι σχηματίστηκε στην ενδιάμεση ζώνη της κεντρικής Ευρώπης μια μεικτή πανίδα που την αποτελούσαν πολικοαλπικά είδη. Με την υποχώρηση των παγετώνων, τα είδη αυτά χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, από τις οποίες η μία περιορίστηκε στη βόρεια Ευρώπη και η άλλη στις Άλπεις, στις ζώνες όπου διατηρήθηκαν οι παγετώνες. Πολικοαλπικά είδη θεωρούνται η άσπρη πέρδικα, ο λαγός των Άλπεων και περίπου διακόσια είδη εντόμων. Εξάλλου, μερικές ομοιότητες της α.π. με την πανίδα περιοχών που βρίσκονται ΒΑ της Μεσογείου οδηγούν στην υπόθεση ότι έγιναν μεταναστεύσεις κατά μήκος αυτής της διεύθυνσης. Είναι πιθανόν ότι στον σχηματισμό της σημερινής α.π. έχουν συμβάλει παρόμοια φαινόμενα και ότι ορισμένα είδη είναι κατάλοιπα της περιόδου των παγετώνων, άλλα της προ των παγετώνων και των ενδιάμεσων περιόδων, και τέλος άλλα των μεταναστεύσεων με σχηματισμό χαρακτηριστικών νησίδων. Από τα θηλαστικά, χαρακτηριστικά ζώα των ψηλών ευρωπαϊκών ορέων είναι ο αιγόκερος και ο αίγαγρος: ο πρώτος, εκτός από τις Άλπεις, ζει επίσης στα Πυρηναία, στα Καρπάθια και στον Αίμο· ο αίγαγρος (ίβηξ των Άλπεων ευρωπαϊκός),με χοντρά κέρατα γυρισμένα προς τα πίσω σε σχήμα μισοφέγγαρου, ήταν πολύ διαδεδομένος στις Άλπεις πριν από περίπου δύο αιώνες· σήμερα ζει μόνο στον ιταλικό εθνικό δρυμό του Γκραν Παραντίζο. Στην Ελλάδα ζει το είδος αίγαγρος ο κρητικός, κοινώς κρι-κρι(αγριοκάτσικο). Άλλο μεγάλο θηλαστικό των ψηλών ορέων, άλλοτε πολύ διαδεδομένο, σήμερα όμως σπάνιο στις Άλπεις, είναι η μαυριδερή αρκούδα (άρκτος η κοινή)που ζει σε μερικές δασώδεις ζώνες του Τρεντίνο όπου απαγορεύεται αυστηρά το κυνήγι. Από τα μικρά θηλαστικά, αρκετά κοινός στο αλπικό τόξο είναι ο αρκτόμυς (αρκτόμυς των Άλπεων ο ορεσίβιος),φυτοφάγο τρωκτικό που περνά όλο τον χειμώνα σε λήθαργο μέσα στη βαθιά φωλιά του· σπανιότερα εμφανίζεται ο αρουραίος του χιονιού, επειδή ζει σχεδόν πάντα μέσα στη γη. Άλλα αλπικά θηλαστικά είναι η αλπική μυγαλή, o λαγός των Άλπεων και η ερμίνα (ικτίς η ερμελίνειος).Από τα πουλιά, εκτός από τις κουρούνες -πολύ διαδεδομένα κορακόμορφα ακόμα και σε μεγάλα ύψη-, στις Άλπεις ζουν αγριόγαλοι, φασιανοί των ορέων, άσπρες πέρδικες, ορτύκια, σπίνοι (φρυγίλος ο ορεσίβιος),ενώ o βασιλικός αετός είναι μάλλον σπάνιος. Τέλος, από τα ερπετά, συνηθέστερα είναι η ζωοτόκος αύρα, από τα αμφίβια η μαύρη σαλαμάνδρα, o αλπικός τρίτων και o πυρρός βάτραχος, και από τα ψάρια η πέστροφα και ο φώξινος, που ζουν στους χείμαρρους και τις μικρές αλπικές λίμνες. Στα ασπόνδυλα που ζουν στις αλπικές περιοχές υπάγονται πολυάριθμα έντομα, αράχνες, ακάρεα, μαλάκια και σκουλήκια. Από αυτά, οι πεταλούδες εμφανίζουν μεγάλη ποικιλία ειδών και είναι περιζήτητες από τους εντομολόγους και τους συλλέκτες. Αίγαγροι των Άλπεων στον ιταλικό εθνικό δρυμό του Γκραν Παραντίζο. Το ζώο αυτό κινδυνεύει να εξαφανιστεί εξαιτίας του εντατικού κυνηγιού για το νόστιμο κρέας του (φωτ. Dulevant). Βασιλικός αετός των Άλπεων, που σήμερα σπανίζει ακόμα και στις απομονωμένες ζώνες (φωτ. Sommerville).v Ο αρκτόμυς είναι χαρακτηριστικό ζώο της αλπικής πανίδας. Πρόκειται για θηλαστικό τρωκτικό και είναι κυρίως γνωστό με το όνομα μαρμότα (φωτ. Sef).